Nowy post, nowe materiały! Pierwsza informacja dotyczyć będzie lekcji on-line. W tym tygodniu widzimy się:
6b- środa: 9:30-9:50
7a- środa: GR.I: 10:30-10:50
GR.II: 11:00- 11:20
8a- czwartek: 9:30-9:50
8b- czwartek: 10:20- 10:40
Zaproszenia mailem prześlę na 10 min. przed lekcją on-line. Informacje o tym, co będziemy robić pojawią się dzień wcześniej.
KLASA 6B
Piątek 03.04.2020 r.: W krainie epiki.
Dzisiaj Waszym zadanie będzie zapisanie krótkiej notatki na temat:
Co różni:
powieść od opowiadania
baśń od bajki
baśń od legendy
nowelę od opowiadania
Dla przypomnienia: bajki pisał I. Krasicki i A. Mickiewicz a baśnie np.: braci Grimm i H. Ch. Andersen, nowela, którą czytaliśmy w zeszłym roku nosiła tytuł "Katarynka" B. Prusa. Powieściami są m.in.: "Felix, Net i Nika", "Hobbit". Podajecie jedynie najistotniejsze różnice i cechy. Jest to zadanie dla wszystkich- notatka na plusa. Czwartek 02.04.2020 r.: Interpunkcja zdania pojedynczego. GWO ćwiczenia- wykonajcie 1 i 2 zadanie z zeszytu ćwiczeń. Oba zadania dotyczą wstawiania przecinka w zdaniu. Jest to zadanie dla wszystkich.
Środa 01.04.2020 r.: Lekcja on-line Wtorek 31.03.2020 r.: Instrukcja i przepis- doskonalimy umiejętności zapisywania pozyskanych informacji.
Temat łatwy i przyjemny!
Dzisiaj wykonajcie sobie zadania 1,2 i 6 (do tego zadania musicie sobie przeczytać tekst z polecenia 4) zadania są na stronie 65,66 w ćwiczeniach. Miłej zabawy! Są to zadania dla wszystkich. Poniedziałek 30.03.2020 r.: Opisujemy sytuację przedstawioną na plakacie.
Zadania wykonujecie w zaszycie. Plakaty można powiększyć stosując lupę z plusem nad ćwiczeniami. Temat znajduje się na stronach 37-38 (takie strony wpisać sobie do okienka poniżej ćwiczeń)
Zadanie dla wszystkich: Zadania 1-3.
KLASA 7A
Piątek 03.04.2020 r.: Czy znasz sławne Polki?- poszukiwanie informacji.
Poszukajcie informacji na temat wymienionych poniżej Polek. Kim jest lub była? Jej osiągnięcia.
Wisława Szymborska
Justyna Kowalczyk
Agnieszka Holland
Wanda Rutkiewicz
Pola Negri
Emilia Plater
To jest zadanie dla wszystkich. Notatka na plusa. Zadanie dodatkowe: Przygotuj prezentację na temat słynnej Polki żyjącej w czasach historycznych lub współcześnie. (Opuszczamy Marię Skłodowską- Curie)- na ocenę.
Prezentacja może mieć postać notatki graficznej i przesłana zdjęciem jako załącznik do maila. Prezentację możecie zrobić na gmail'u. W aplikacjach macie apkę do robienia prezentacji. Czekam do Wielkiego Piątku. Środa 01.04.2020 r.: Lekcja on-line. Wtorek 31.03.2020 r.: Felieton jako gatunek publicystyczny.
Na Wasze maile przesłałam prezentację. Zapoznanie się z nią jest Waszym dzisiejszym zadanie. Będzie to przygotowanie się do jutrzejszej lekcji on-line.
Poniedziałek 30.03.2020 r.: Gatunki liryczne: Tren
W piątek poruszyliśmy temat trenów Jana Kochanowskiego. Wykonajcie zadania umieszczone w ćwiczeniach udostępnionych Wam przez wydawnictwo GWO , dotyczące Trenu VIII Jana Kochanowskiego. W okienko poniżej ćwiczeń wpiszcie stronę 57, aby przeskoczyć do zadań.
Zadanie dla wszystkich: Wykonaj do zeszytu polecenia 1,3 i 4.
KLASA 8 A i B
Piątek 03.04.2020 r.: Próbny egzamin ósmoklasisty 2020. - analiza arkusza zadań. :Gwara, dialekt i język ogólny.
Tutaj zamieszczam Wam link ćwiczenia GWO W ramach przypomnienia do egzaminu zadanie 1, 3, 5. Wpiszcie sobie stronę 50 na dole ćwiczeń.
Zamieszczam link do próbnego egzaminu-arkusze próbnego egzaminu z języka polskiego. Wykonajcie zadania zamknięte (do wyboru oraz prawda/fałsz). Możecie pobrać sobie kartę odpowiedzi i wydrukować, nanieść na nią odpowiedzi i przesłać mi ją jako zdjęcie lub skan emailem. Zadania otwarte omówimy, a wypracowanie zrobicie OBOWIĄZKOWO na ocenę. Macie na to czas do Wielkiego Piątku.
Czwartek 02.04.2020 r.: Lekcja on line- podsumowanie gatunków dziennikarskich. Środa 01.04.2020 r.: Reportaż- gatunek dziennikarski i literacki.
Zapoznajcie się z wykładami, które przybliżą Wam cechy reportażu, sposób jego tworzenia ale także przedstawią Wam rolę reportera we współczesnym świecie. Na jutrzejszej lekcji on-line podsumujemy informacje o gatunkach dziennikarskich. Reportaż, Mariusz Szczygieł- warsztaty dziennikarskie
Wtorek 31.03.2020 r.: Gatunki dziennikarskie.
Poniżej znajduje się link do prezentacji dla Was. Dla przypomnienia do egzaminu omówimy sobie gatunki dziennikarskie: felieton, artykuł prasowy, reportaż i wywiad. Na czwartek przypomnijcie sobie co to jest reportaż i artykuł prasowy (tylko najważniejsze cechy) Do którego gatunku zaliczymy "Ziele na kraterze" i "Tędy i owędy" Melchiora Wańkowicza?
Witajcie!
Będę publikowała tutaj potrzebne Wam materiały na najbliższe 2 tygodnie. Będą się tutaj znajdowały kart pracy, teksty lub zadania, nad którymi prosiłabym się pochylić. Nie wszystko mogę umieścić w zakładce stworzonej na stronie głównej. Bardzo Was proszę nie odpuszczajcie sobie nauki. Nie musicie wszystkiego zrobić na raz, możecie rozłożyć to w czasie.
Klasa 7a
Piątek 27.03.2020 r.: Wielki żal i smutek. Rozpacz, której nic nie ukoi- Jan Kochanowski po śmierci córki.
Temat dotyczy znanego Wam już Jana Kochanowskiego. Zadanie dla wszystkich: Proszę, abyście przypomnieli sobie biografię poety. Chcę, żebyście zrobili sobie notatkę, w której uwzględnicie postać Urszuli Kochanowskiej (Kto to był? Dlaczego Kochanowski poświęcił jej cykl utworów? ), co to są TRENY? TRENY Jana Kochanowskiegoz którymi musicie się zapoznać (tren I, V, VII, VIII). Zapiszcie w trzech, czterech zdaniach do kogo są one kierowane, jakie sceny przedstawiają (obraz poetycki). Zadanie dodatkowe:
Wybierz z cyklu trenów inne dwa utwory. Zinterpretuj je. Wymień i podaj przykłady środków poetyckich zastosowanych w trenach poety z Czarnolasu. Udostępnij zadanie na dokumentach google do sprawdzenia. Czwartek 26.03.2020 r.: Dzień wolnego od polskiego! Środa 25.03.2020 r.: Środki poetyckie- metafora i symbol na podstawie utworu Edwarda Stachury pt.: "Ite missa est".
Ponieważ część podręczników utknęła w szkole, zamieszczam Wam linki do wiersza i zadań, które chciałabym, abyście wykonali do swoich zeszytów (zad.1,2,3 są obowiązkowe, zad.4 i 5 dla chętnych i ambitnych) zadanie 4 wykonajcie jako zbiór argumentów i przykładów, bo to jest tego typu zadanie przygotowujące do argumentowania: tekst zadaniaJeśli będą kłopoty z otwarciem materiałów proszę o informację na gmail'u. Wiersz Edwarda Stachury został również zaaranżowany na utwór muzyczny. Warto posłuchać -wykonanie utworu Stachury
Wtorek 24.05.2020 r.: "Patriotyzm nie zależy od wieku, ale od hartu ducha i miłości do ojczyzny". Czy zgadzasz się z tym zdaniem?
Przemyśl temat dzisiejszej lekcji. Zastanów się nad tym. Możesz popytać o zdanie innych- co oni sądzą, jak myślą? Poszukaj bohaterów literackich, których postępowanie lub życie byłyby dobrym przykładem do potwierdzenia twojej tezy. Zbierz wszystkie informacje w postaci PLANU ROZPRAWKI, tak jak robiliśmy to w zeszycie. Kiedy będziecie mieli gotowy plan porozmawiamy
o tym na wideoczacie. Przygotowane plany na dokumencie na Dysku, jeśli zostanie mi udostępniony, chętnie przeczytam i dodam komentarz ;)Macie czas do końca tygodnia. Chcę Was również bardzo pochwalić za Wasze pierwsze rozprawki ;)))) Wykonaliście MEGA kawał roboty i to za pierwszym "strzałem". Brawo!
Dziękuję tym, którzy już się wypowiedzieli w Naszej cichej dyskusji na dokumentach google. Czekam niecierpliwie na resztę.
Poniedziałek 23.03.2020 r.: Myślę, że...
Chciałabym bardzo dowiedzieć się co sądzicie o książce Stefana Żeromskiego (poruszane w niej tematy, bohatera, którym jest Marcin, jej odniesienie do czasów dzisiejszych). Na waszych mailach pojawi się dokument, w którym prosiłabym Was o wpisanie swoich opinii. To będzie taka nasza cicha dyskusja :) Piątek 20.03.2020 r.: Charakterystyka postaci- Marcin Borowicz.
Przypomnijcie sobie zasady pisania charakterystyki postaci- co ma się znajdować w poszczególnych częściach pracy. Zbierzcie informacje dotyczące bohatera.
Czwartek 19.03.2020 r.: Dzień wolnego od polskiego! Środa 18.03.2020r.:
"Warszawa jedna Twej mocy się urąga/ Podnosi na Cie rękę i koronę ściąga,"- manifestacja patriotyzmu w czasach zaborów.
Cały utwór, jak już pewnie wiecie, jest bardzo nasycony uczuciem patriotyzmu. Żeromski dzieli się w ten sposób z czytelnikami uczuciami, nadziejami Polaków, którym przyszło żyć "pod butem" zaborcy. Najpiękniejszą sceną powieści jest moment lekcji języka polskiego, gdy Zygier recytuje "Redutę Ordona". Podlinkowałam Wam filmik. Chcę, żebyście bardzo uważnie przyjrzeli się tej scenie, ponieważ jest ona wyjątkowo "dopieszczona" przez reżysera. Dlaczego? To zadanie dla Was. Zwróćcie uwagę na zachowanie poszczególnych osób, w tym nauczyciela, zmiany oświetlenia, uczucia jakie malują się na twarzach uczniów gimnazjum i ich belfra. Dlaczego akurat ten utwór wybrał Zygier? Tu wszystko ma znaczenie. Na podstawie obserwacji zapiszcie notatkę dotyczącą wątku patriotyzmu w powieści. Odwołajcie się również do innych patriotycznych odruchów kolegów Marcina i jego samego. Ten temat lubi się pojawiać na różnych poważnych pracach, więc warto go dobrze opracować.
Poniedziałek: Informacje o Stefanie Żeromskim. Geneza i wątki biograficzne w powieści. -Stefan Żeromski- "Syzyfowe prace" - Na podstawie omówienia lektury zróbcie notatkę dotyczącą informacji o autorze powieści "Syzyfowe prace". Wynotujcie to co dotyczy powstania powieści,
czyli jej genezy (przyczyny powstania). Filmik może się Wam przydać przy następnych zadaniach, ale nie rezygnujemy z pracy z tekstem! W ten sposób utrwalacie sobie treść i styl autora, a to WAŻNE! Wtorek: Jak wyglądała edukacja w czasach zaborów a jak wygląda w czasach niepodległości?
- karta pracy do tematu związanego z przedstawieniem systemu edukacji w czasach zaborów. Wasze zadanie polega na porównaniu szkoły współczesnej z tą, do której musiał chodzić Marcin Borewicz. Czeka Was praca z tekstem. Skorzystajcie ze strony https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/syzyfowe-prace/jeśli nie macie książki w domu.
Kart pracy nie musicie drukować. Zadania wykonajcie w zeszycie.
Klasa 8a i b
Piątek 27.03.2020 r.: Przypominam o spotkaniu on-line: 8a o 14.00, 8b o 16.00 (wyjątkowo, ten jeden raz).
Czwartek 26.03. 2020 r.: Jak mówić, żeby "najpotężniejsi" tego świata słuchali?- historia najmłodszej noblistki.
- Kim jest bohaterka artykułu?- stwórz krótka notatkę biograficzną do zeszytu.
- Dlaczego według bohaterki i jej ojca wykształcenie jest tak ważne? Napisz odpowiedź pełnym zdanie podając dwa argumenty i uzasadniając je.
- Co sprawiło, że jej słowa odniosły taki skutek?
Zadanie dodatkowe (może się przydać przy egzaminie):
Napisz przemówienie do władz rządu wybranego przez ciebie kraju, w którym ograniczony jest dostęp do edukacji lub ogranicza się prawo swobody i wolności obywateli, w którym wyrazisz swoje zdanie na ten temat, odnieś się do działalności Malali i jej poglądów przedstawiając swoje zdanie. Wystarczy wykorzystać w przemówieniu dwa argumenty.
UWAGA:
Zadanie zacznij od poszukania informacji w internecie (to bardzo ważna umiejętność), przemówienie proszę napisać w dokumentach google i udostępnić je dla mnie. Za wykonane poprawnie zadanie będzie ocena. Czekam na prace do 03.04.2020 r.
Środa 25.03.2020 r.: Jeszcze raz o poezji od kuchni- środki poetyckie poznane w szkole podstawowej. Środki poetyckie- to przygotowana dla Was prezentacja na dokumentach google. Mają dostęp do niej wszyscy z domeną szkolną, czyli @zsppiasek.pl Proszę, żebyście ją sobie przejrzeli i uzupełnili swoje notatki (zadanie dla wszystkich) lub poćwiczyli ich odnajdywanie w kilku wybranych przez siebie utworach poetyckich. Możecie to zadanie wykonać i przesłać mi zdjęcie z telefonu na e-mail szkolny lub w dokumencie google z możliwością edytowania (zadanie dla chętnych). Chciałabym się zobaczyć z Wami na wideoczacie Meet. Dowiedzieć się jak Wam poszło z zadaniami i odpowiedzieć na Wasze pytania. Proponuję piątek o 14.00 dla klasy 8a oraz piątek 16.00 dla 8b. Zaproszenia prześlę Wam 20 min. wcześniej. Zajęcia dodatkowe, które odbywały się z dziewczynami z 8a będą odbywały się on-line. Proszę o posłanie krótkiego maila z tematem ZD , abym mogła mieć wasze maile. Dotyczy to tylko chętnych osób.
Wtorek 24.03.2020 r.: Powtórzenie materiału ze składni zdania.
Czas na powtórkę z gramatyki. GWO udostępniło na czas kwarantanny zeszyty ćwiczeń. Są one dostępne na stronie wydawnictwa. Dziś proponuję Wam, abyście przypomnieli sobie "co nieco". powtórka ze składni- bezpośredni odnośnik do zeszytu zadań (str.14). Odsyłam Was również do notatek, poszperajcie w sieci, ponieważ nadchodzi czas odwróconych lekcji. Macie na to dwa dni.
Poniedziałek 23.03.2020 r.: Przypomnienie zasad tworzenia opisu przeżyć. Synonimy i antonimy.
Dzisiaj proszę Was o to, abyście poćwiczyli sobie tworzenie opisu przeżyć. Jest to link do zadań na stronie GWO. Opis przeżyć wzbogaca wypracowania! Piątek 20.03.2020 r.: Dzień wolnego od polskiego ! Czwartek 19.03.2020 r.: Interpretacja i opis plakatu.
Plakaty, zdjęcia, obrazy czy rzeźby pojawiają się na sprawdzianie, więc dzisiaj do powtórki plakat.
Przypomnijcie sobie afisz teatralny do spektaklu "Balladyna".W podręczniku na stronie 347 znajdują się dwa plakaty, które trzeba odnieść w kontekście do określonego tekstu. W poleceniu 5 przedstawiono fragment tego tekstu, ja jednak chciałabym abyście zapoznali się z całym tekstem, ponieważ on idealnie wpisuje się w wydarzenia, które dzieją się na waszych oczach ( i nie chodzi o koronawirusa). Edward Stachura "Ite missa est".
W kontekście tego utworu, proszę Was o interpretację i analizę plakatów. Symbolika, znaczenie przenośne, zastosowane techniki, kolory. Pamiętajcie, że plakat wykorzystuje minimalizm i musi "upchnąć" znaczenie na małej przestrzeni. Powodzenia.
Środa 18.03.2020r.: Bajka jako gatunek literacki- POWTÓRKA DO SPRAWDZIANU ÓSMOKLASISTY.
Zamieszczam Wam dwa linki do bajek Ignacego Krasickiego: https://epodreczniki.pl/a/wladca-i-podwladni/DvpQrtaED https://epodreczniki.pl/a/przestroga/DtFlSvzMb
Zadania wykonajcie w zeszycie. Poszukajcie w zasobach internetu również innych bajek, które poruszałyby te same tematy ( Krasicki i Mickiewicz). Zróbcie sobie zestawienie- porównanie: bajka /baśń. Wymieńcie sobie cechy obu gatunków, do jakich rodzajów literackich się zaliczają. Tak żeby się Wam już nigdy nie myliło ;)
Poniedziałek : "Balladyna"- dramat romantyczny Juliusza Słowackiego. Plan wydarzeń
Jest to całość dramatu, którego fragmenty czytaliśmy na lekcji. Bardzo proszę 8b, aby zapoznała się
z treścią całości utworu Słowackiego. Na podstawie tego stwórzcie plan wydarzeń. Przypomnijcie sobie notatki o bohaterach, które mamy w zeszycie. Do jakich postaci i wydarzeń legendarnych się odnosi. - "Balladyna"- streszczenie dla tych co już dawno przeczytali lub dla leni ;)
Wtorek: Krótko o Słowackim. Ciekawostki i ważne informacje o treści dramatu.
-https://www.youtube.com/watch?v=S-W4cJVj2J4- jest to link do omówienia lektury. Chcę, żebyście zapoznali się z nim i stworzyli notatkę dotyczącą postaci Juliusza Słowackiego i jego dramatu romantycznego. Notatka to ważna umiejętność, a w obecnych warunkach, macie możliwość przekonania się jak robią to licealiści i studenci ;) Interesuje Was, moi drodzy, oprócz biogramu również świat przedstawiony (przypomnieć sobie co się na niego składa), poruszane w dramacie tematy, czyli o czym jest oraz dla utrwalenia i przypomnienia- cechy dramatu romantycznego (udowodnić oczywiście, że "Balladyna" nim jest).
Klasa 6b
Piątek 27.03.2020 r.: W piątek zapraszam na spotkanie on-line. Chętnie dowiem się jak Wam idzie z zadaniami. Podyskutujemy o powieści J.R.R. Tolkiena i "małej wojowniczej Malali". Zapraszam na 11.00. Zaproszenia na spotkanie otrzymacie 15 min. wcześniej na pocztę gmail. Czwartek 26.03.2020 r.: "Mam tę moc!"- głos dziecka w ważnej sprawie- Malala Yousafzai.
Zapoznajcie się z artykułem dotyczącym pewnej bardzo odważnej dziewczynki, która mimo zamachu na swoje życie, nie bała się walczyć o swoje przekonania. Tak. Dobrze czytacie, Malala stała się celem ataku talibów, ponieważ głośno przeciwstawiała się ich zasadom. Malala jest niezwykłą dziewczyną, która mogłaby zainspirować niejednego dorosłego. Pod jej imieniem podlinkowałam Wam artykuł unicefu. A kiedy już go przeczytacie, to... Zadanie dla wszystkich: Odpowiedz na pytania tworząc notatkę w zeszycie: - Kim jest Malala? Z jakie kraju pochodzi? Jak żyła jej rodzina? Dlaczego ich życie się zmieniło? - Co było celem Malali?
- Co robiła, aby urzeczywistnić marzenia? Jakie działania podjęła?
- Jakie były efekty tej działalności? Zadanie dla chętnych: Wykonaj plakat lub inną pracę graficzną, która mogłaby zostać wykorzystana do promowania wartości edukacji dzieci i młodzieży przez Unicef. Na wykonanie zadania macie sporo czasu. Wykonaną pracę prześlijcie na adres poczty jako zdjęcie. Mój adres znajdziecie w zakładce pracownicy. Za każdy wykonany plakat lub pracę graficzną będzie ocena.
Środa 25.03.2020 r.: Co myślę o książce J.R.R. Tolkiena?
Przygotuj się do dyskusji o powieści fantasy pt.: "Hobbit". Zbierz wszystkie "za" i "Przeciw", wybierz najciekawsze fragmenty, to co Ci się nie podobało również jest ważne, ponieważ każdy z nas ma prawo do wyrażenia swojej opinii, pamiętamy jednak, że wyraża się ją w sposób nie naruszający uczucia innych. Pamiętaj, że musisz uzasadnić swoje zdanie. Przypominam, że w dalszym ciągu czekam na Wasze opowiadania. Na przygotowanie się do dyskusji macie czas do piątku. Jutro dowiecie się co dla Was szykuję ;)
Wtorek 24.03.2020 r.: Oczekiwanie na wypracowanie- praca twórcza- opowiadanie c.d. Poniedziałek 23.03.2020 r.: "I Bilbo znów wyruszył w podróż..."- opowiadanie lub komiks.
A teraz coś kreatywnego! Napiszcie opowiadanie lub zróbcie komiks o nowej przygodzie hobbita. Niech akcja toczy się w Śródziemiu, po co rezygnować z gotowej scenerii! Można dodać nowego bohatera lub antybohatera. Dla tych, którzy nie wiedzą kto to jest antybohater polecam filmik:
Taka postać urozmaici Wasze opowiadanie, a to jest WIELKI plus dla Waszej kreatywnej twórczości!
Prace możecie napisać na kartkach i przesłać na gmailu zdjęcia lub napisać na dokumentach google na Dysku poczty i udostępnić. Termin- TYDZIEŃ!
Piątek 20.03.2020 r.: Fabuła opowieści J.R.R.Tolkiena- jak tworzy się opowieść?
Obejrzyjcie filmik i wypiszcie etapy wędrówki bohatera, a następnie wskażcie te momenty w powieści Tolkiena.
Czwartek 19.03.2020 r.: Dzień wolnego od polskiego! Środa 18.03.2020r.:
Świat baśniowych postaci i stworów w powieści "Hobbit" J.R.R.Tolkiena.
Na poniżej zamieszczonej karcie znajdują się propozycje poszczególnych grup postaci- nacji przedstawionych w powieści.
Wybierz trzy grupy i zrób do nich notatkę na podstawie pytań umieszczonych przy każdej
z nich. Podane zostały rozdziały, do których powinniście się odnieść.
Wtorek: Od Pagórka do Samotnej Góry- porządkujemy wydarzenia.
Zadanie na dziś to plan wydarzeń! Poniżej jest karta pracy, której nie musicie drukować. Jest ona podpowiedzią do 16 punktów planu :) reszta należy do Was. Nazwać przedstawione na mapie punkty (tak jak w planie wydarzeń) a następnie dopisać resztę, aż do momentu, gdy Bilbo Baggins wymyka się do obozu ludzi i elfów by zaoferować im arcyklejnot. Jeśli ktoś z Was chce zrobić to w formie takiej samej mapy, to życzę udanej zabawy. Plan można w całości zapisać w tradycyjnej formie planu ramowego (najważniejsze wydarzenia).
Poniedziałek: J.R.R. Tolkien – twórca hobbitów.
Poznajemy życie i twórczość pisarza
Na podstawie biografii zamieszczonej poniżej stwórz notatkę dotyczącą autora- jego życia i twórczości. Dobrze by było, abyście wybrali również jakąś ciekawostkę. Notatka może mieć postać dowolną- tekstu, mapy, notatki graficznej.
Materiał biograficzny
John Ronald Reuel Tolkien urodził się 3.01.1892 r. w Bloemfontein w Afryce
Południowej, gdzie – mając nadzieję na dostatniejsze życie – postanowili się osiedlić
jego rodzice, Arthur Tolkien i Mabel Suffield. Dwa lata później na świat przyszedł
młodszy brat Johna – Hilary Arthur Reuel. Nadawanie imienia Reuel (z hebrajskiego
– przyjaciel Boga) było w rodzinie Tolkienów tradycją, którą kontynuował John,
a potem jego synowie. Nazwisko pisarza wskazuje na jego niemieckie korzenie.
Podobno przodkowie Tolkiena pochodzili z terenów Dolnej Saksonii, choć sam
Tolkien twierdził: „Nie jestem Niemcem, choć mam niemieckie nazwisko”.
Wczesne dzieciństwo spędzone w Afryce pozostawiło w pamięci przyszłego
pisarza niezatarte wspomnienia. Doskonale pamiętał charakterystyczny afrykański
krajobraz, kąpiele w Oceanie Indyjskim, Boże Narodzenie z więdnącym eukaliptusem zamiast choinki i ukąszenie przez jadowitego pająka. To ostatnie przeżycie
spowodowało ogromny lęk przed pająkami, ale zaowocowało także opisami tych
stworzeń w Hobbicie i Władcy pierścieni.
Mając cztery lata, John wraz z matką i młodszym bratem ze względów
zdrowotnych opuścił Afrykę i przyjechał do Anglii, która jawiła mu się początkowo
jako miejsce obce i wrogie. Bardzo przeżył rozstanie z ojcem, mimo iż nie wiedział,
że nigdy go już nie zobaczy. Arthur Tolkien, który ze względu na pracę pozostał
w Afryce, zmarł w 1896 r. na skutek powikłań po grypie.
Chłopcy wraz z matką zamieszkali w Sarehole, niedaleko Birmingham. Żyli
skromnie, wspomagały ich rodziny ojca i matki. Stan zdrowia chłopców znacznie
się polepszył.
Siedmioletni John z wielkim zainteresowaniem obserwował życie mieszkańców
Sarehole i dostrzegał urodę łagodnych, zielonych wzgórz otaczających miasteczko.
„Wiele lat później Sarehole zamieniło się w ukochane Shire Tolkiena, a jego
mieszkańcy w hobbitów”.
Matka pisarza była kobietą wykształconą i to właśnie ona stała się jego
pierwszą nauczycielką. Nauczyła go nie tylko czytania i pisania, ale także łaciny,
greki, matematyki. Okazało się, że chłopiec miał nieprzeciętne zdolności językowe
i wkrótce sam zaczął tworzyć przedziwne języki. Ta pasja została mu już do końca
życia i znalazła także odbicie w powieściach Tolkiena ( język elfów). Matka wpoiła
mu także zamiłowanie do czytania. Początkowo młody Tolkien czytał wybierane
przez nią mity i baśnie, później sam dobierał sobie lektury. Fascynowały go
zwłaszcza staroangielskie legendy i inne opowieści wywodzące się ze średniowiecza,
np. legendy arturiańskie, poemat Beowulf, sagi skandynawskie.
Ważnym momentem w życiu Tolkienów stała się decyzja Mabel o przejściu na
katolicyzm. Wówczas odsunęła się od niej rodzina, która do tej pory wspierała ją
materialnie.
Ze względu na brak pieniędzy John musiał po dwóch latach przerwać rozpoczętą
w 1900 r. naukę w prestiżowej Szkole Króla Edwarda w Birmingham. Powrócił do
niej dopiero po roku, gdy udało mu się zdobyć stypendium na dalszą naukę.
Gdy John miał 12 lat, zmarła jego matka, która chorowała na cukrzycę, chorobę
wtedy nieuleczalną. Jej przedśmiertną wolą było, aby opiekę prawną nad chłopcami
przejął zaprzyjaźniony z rodziną ksiądz Francis Xavier Morgan. Pewnego lata
zabrał on Johna i jego brata na dwutygodniowe wakacje do Walii. Kraina ta
zrobiła na przyszłym autorze Hobbita wielkie wrażenie. Zafascynował go przede
wszystkim język walijski, który stał się później inspiracją przy tworzeniu nazw
miejsc opisywanych w jego powieściach (np. Rivendell, Moria). Po pobycie w Walii
Tolkien ponownie zaczął wymyślać języki, a także zabrał się samodzielnie za
naukę języka staroangielskiego. Pasja młodego Tolkiena wzbudziła zainteresowanie
jego wychowawcy Georga Brewtona, który zaopiekował się chłopcem i zaraził
swoją fascynacją średniowieczem angielskim – jego kulturą, literaturą i ówczesnymi
językami.
W wieku szesnastu lat Tolkien wraz z przyjaciółmi ze szkolnej ławy założył
stowarzyszenie zwane Klubem Herbacianym (gdyż chłopcy spotykali się w herbaciarni), którego późniejsza nazwa została zmieniona na T. C. B. S., gdyż w takiej
formie brzmiała bardziej tajemniczo. Członkowie stowarzyszenia dzielili się wiedzą
na temat literatury oraz podejmowali pierwsze próby pisarskie. Mniej więcej w tym
samym okresie młody Tolkien zakochał się po raz pierwszy i – jak się później
okazało – na całe życie w starszej od siebie o trzy lata Edith Mary Bratt. Ponieważ
dorośli (zwłaszcza ksiądz Morgan) przeciwni byli temu młodzieńczemu romansowi
(różnica wieku, wyznań), młodzi oficjalnie zerwali związek, lecz nadal potajemnie
się spotykali. Gdy jednak i to się wydało, ksiądz Morgan zażądał, aby John do
uzyskania pełnoletności nie spotykał się z Edith. Edith dla dobra ukochanego
opuściła Birmingham i młodzi rozstali się na trzy lata. Rozstanie jednak nie osłabiło
ich uczuć, przeciwnie – jeszcze bardziej je umocniło.
Jesienią 1911 r. Tolkien zaczął studiować w Oksfordzie filologię klasyczną.
Był stypendystą, ale w dalszym ciągu wspierał go finansowo ksiądz Morgan.
Językoznawcze zainteresowania Tolkiena docenił jeden z wykładowców, wybitny
lingwista Joseph Wrighty. Skierował zainteresowania Tolkiena na język fiński oraz
zmobilizował do dalszej pracy nad „prywatnymi” językami. Wkrótce pod wpływem
sugestii pracowników naukowych uczelni, którzy dostrzegli jego zdolności językowo-literackie, Tolkien podjął decyzję o przeniesieniu się na filologię angielską.
Był rok 1913. Tolkien osiągnął pełnoletność i postanowił się oświadczyć Edith.
Dziewczyna przyjęła jego oświadczyny, a wkrótce – pod wpływem nalegań Johna –
przeszła na katolicyzm.
W czerwcu 1915 r. Tolkien skończył studia. W Europie trwała I wojna światowa.
Wielu młodych ludzi wyruszyło na front, w ich szeregach znalazł się także
J. R. R. Tolkien. „Przydzielono go do Batalionu Strzelców [...]. Wojskowy tryb
życia działał na niego przygnębiająco. Dostrzegał marnowanie czasu i ludzkiej
energii, a sama wojna była dla niego czymś bezsensownym i przerażającym. [...]
Zaczął się specjalizować w sygnalizacji wojskowej. Kody Morse’a, szyfrowanie,
łączność telefoniczna – wszystko to było mu mimo wszystko bliższe niż dowodzenie
oddziałem w bezpośredniej walce”.
W 1916 r. odbył się ślub Johna i Edith. Wkrótce potem oddział Tolkiena
został przeniesiony do Francji. „Wśród żołnierzy szerzyła się gorączka okopowa.
Zachorował również i Tolkien. [...] Nawroty choroby uniemożliwiały mu powrót na
front [...]”.
Skończyła się wojna. Tolkien mógł zacząć normalnie żyć, zatroszczyć się
o stabilizację życia rodzinnego, tym bardziej że w 1917 r. urodził się jego
pierwszy syn. John najpierw otrzymał pracę przy redagowaniu słownika języka
angielskiego. Później był wykładowcą języka angielskiego na uniwersytecie w Leeds
(1922–1925). Rok 1924 przyniósł mu dwa znaczące wydarzenia – otrzymał tytuł
profesora języka angielskiego i urodził się jego drugi syn. Rok później Tolkien
objął stanowisko profesora języka staroangielskiego na uniwersytecie w Oksfordzie.
Na jego wykłady przychodziły tłumy studentów, mimo że Tolkien mówił bardzo
niewyraźnie i chaotycznie. „Jednak ci, których nie zrażały chaotyczny sposób
wykładania i niedbała wymowa Tolkiena, byli pod wrażeniem posiadanej przez
niego wiedzy i jego oddania sprawom jego wiernych studentów”5.
W 1929 r. urodziło się trzecie dziecko Tolkienów – córka Priscilla, a około
1930 r. Tolkien wraz z grupą przyjaciół, pisarzy i literaturoznawców przyłączył
się do stowarzyszenia literackiego The Inklings (Inklingowie) założonego przez
jednego ze studentów Oksfordu, a rozsławionego właśnie za sprawą Tolkiena i jego
przyjaciół (był wśród nich Clive Staples Lewis, znany w Polsce jako autor cyklu
książek Opowieści z Narni). To właśnie na spotkaniach Inklingów po raz pierwszy
czytał Tolkien fragmenty Hobbita. „[...] tu dyskutowano nad tym tekstem i stąd
poszła w świat fama o tej opowieści. Hobbit narodził się z opowiadań «na dobranoc»
w dziecinnym pokoju synów Tolkiena. [...] Jakimiś drogami wiadomość o Hobbicie
dotarła do Susan Dagnall, redaktorki z wydawnictwa Allen and Unwin. Zdobycie
notatek nie okazało się trudne, a sama historia małego hobbita spodobała się jej.
Pozostawało tylko namówić Tolkiena do napisania zakończenia (rzecz w tej wersji
kończyła się śmiercią Smauga) i do przygotowania rękopisu do druku. Jesienią 1936
roku maszynopis był ukończony i powędrował do najbardziej surowego krytyka,
jakiego można sobie wyobrazić. Szef wydawnictwa uznał, iż książkę dla dzieci
powinno zrecenzować... dziecko. Przekazał ją swemu dziesięcioletniemu synowi,
a kiedy ten wyraził się o niej pozytywnie, skierował książkę do druku. Hobbit ukazał
się 21 września 1937 roku”6.
„Wydawca Tolkiena, Allen and Unwin, prosił o nową opowieść o hobbicie.
W odpowiedzi Tolkien przesłał rękopis Silmarilliona, napisany wiele lat wcześniej.
W głębi ducha podejrzewał, że Silmarillion raczej nie nadaje się do publikacji. Opinia
Stanleya Unwina była podobna. Dzieło zostało odrzucone, ale Unwin zachęcał
Tolkiena do stworzenia innej powieści, podobnej do Hobbita”7.
Książka, nad którą zaczął pracować Tolkien, nosiła roboczy tytuł Nowy hobbit
i zaczynała się opisem przyjęcia urodzinowego Bilba Bagginsa. W ten sposób Tolkien
rozpoczął kilkunastoletnią pracę nad dziełem, które miało mu przynieść największą
sławę. Pierwsza część Władcy pierścieni ukazała się w 1954 r., a kolejne wydano